Profi-draad en het Baeseler-Kreuz (TILLIG 85391 / ROCO 42451)

Reagerend op mijn artikel Nogmaals de bouw van de Zwitserse Ruit (verbeterde versie) vroeg Arjan: “maakt de bouwwijze (Baeseler of niet) nog uit voor de vorm van het kruis? Lijkt me wel, omdat de weg van het voertuig over het wissel verschillend is. Of mogelijk wordt een kruis bij een Baeseler niet toegepast?”

Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat ik eerst helemaal niet wist wat een ‘Baeseler’ was en dan is het fijn als je bloggenoten je weer even bijpraten… Heel kort en simpel gezegd: de wisseltongen van een Engelsman liggen binnen het hart van het wissel en die van de Baeseler erbuiten. We hebben met diverse modelspoorfabrikanten te maken en idem hun verscheidenheid aan producten: zowel wat betreft de dubbele Engelsman als de Baeseler.

En ja: de bouwwijze van een kruis over een Baeseler maakt verschil ten opzichte van een Engelsman. Een nieuwe uitdaging dient zich dus aan: een Baeseler bovenleiding Kreuz bouwen voor Arjan. Van TILLIG weten we dat zij een Baeseler in productie hebben (Arjan  heeft deze in zijn baan gebouwd). Märklin heeft er een in productie en wel in de C-lijn: Märklin 24624. ROCO heeft een exemplaar in de ROCO-Line: #42451 die qua hoek exact is aan die van TILLIG, maar is echter een kleine 46 mm korter. Je kunt deze bouwbeschrijving dus met gerust hart loslaten op de ROCO Baeseler!

FLEISCHMANN en PECO hebben zover mij bekend geen Baeseler in hun assortiment, maar wel ‘Engelsmannen’.

In dit artikel beschrijf ik het opmeten, ontwerpen en het opbouwen van een dubbele Ruit boven de Baeseler #85391 van TILLIG. Het ontwerp van de bedrading van deze ruit is berekend op het smalle SBB-sleepstuk en blijft gegarandeerd onder draad!

Fotobron: http://www.tillig.com

Om de dubbele ruit te kunnen gaan bouwen, zijn er een aantal dingen die je moet bepalen om deze te kunnen uittekenen op een stukje berken- of populieren tri- of mutiplexplaat. Tekeningen of maatopgaven van in dit geval TILLIG helpen je goed:

• Horizontale en verticale hartlijn van dit wissel;
• Hartlijnen van de rails;
• Aantal graden van de hoek;
• Lengte van de rails om de ruit en de rijdraadlengte te kunnen bepalen.

Het gereedschap en materialen wat je verder nodig hebt zijn dezelfde als genoemd in Nogmaals de bouw van de Zwitserse Ruit (verbeterde versie). Zet de lijnen uit op het houten plankje wat je daarvoor gaat gebruiken. Deze wordt tevens als soldeermal ingezet.

Werkwijze uitzetten lijnen:

1. Zet op je plankje een horizontale lijn uit van ca. 40 cm. Dat is de hartlijn van je  Baeseler;
2. Bepaal vervolgens exact het midden van de horizontale lijn en zet een verticale hartlijn op van ca. 2 – 2.5 cm onder en boven de horizontale hartlijn. Je hebt nu ook de verticale hartlijn;
3. Vanuit het middelpunt van de hartlijnen kun je nu de hartlijnen van de rails gaan uitzetten. We kennen immers de kruisingshoek (15°) en de lengte van het wissel: 276 mm. Aan weerszijden (4x) van het middelpunt wordt die lengte dus: 276 mm ÷ 2 = 138 mm. De hoek vanuit het midden van de hartlijn van de Baeseler is dan 15° ÷ 2 = 7.5°!! De hartlijnen van de rails kruisen elkaar onder 15°.
4. Teken dat af en voeg daar nog eens 10 mm extra toe en teken ook dat af: dat is het punt waar de buitenrijdraden en middenrijdraad van de ruit samenkomen. Ongeveer dat punt is ook de positie van de hangdraden;
5. Vervolgens teken je aan weerszijden vanuit het middelpunt ook nog eens 190 mm af op de hartlijnen. Dat is de totale lengte van de middenrijdraad van de te maken ruit: 2x 190 mm = 380 mm (basislengte dient SOMMERFELDT Profi-rijdraad #183). Als je dat gedaan hebt hou je mogelijk op alle lijnen een kleine 10 mm over;

Om de ruit goed te kunnen vormen moet in het hart van de ruiten nog een trucje worden uitgehaald om de geometrie van de Baeseler te blijven volgen. Net als de rails, kruisen ook de middelste rijdraden van de ruit elkaar onder een hoek van 15°! (zie ook foto hier voor).

Onderstaande handreiking met schema zal je helpen een goed beeld te vormen:

1. Teken vanuit het middelpunt de lijnen E en F die met een hoek van 15° staan op de lijn B;
2. Op de lijnen E en F worden de punten E1/E2 en F1/F2 gemarkeerd en wel 5-6 mm uit het middelpunt (dit geeft de plaats van de afstandhouders aan om de ruit te vormen);
3. Verbind vervolgens de punten C1 via F1 met C2 en vervolgens via F2 weer naar C1;
4. Herhaal dit voor D1 via E1 naar D2 en vervolgens via E2 weer naar D1;
5. De twee ruiten staan nu gekruist op papier of op je plankje (hoeveel ruiten tel je nu??):

Als je de lijnen al op een plankje hebt overgebracht, dien je de lijnen nu in te kerven met een kleine en scherpe priem en wel dusdanig dat de te gebruiken rijdraden (0.5 mm) precies in het profiel passen. Verder worden op elke 75 mm uit het midden merkjes aangebracht waar uiteindelijk de hangdraden aan zowel de boven- als rijdraad moeten worden gesoldeerd. Alle hangdraden zijn gemaakt uit 0.35 mm verkoperd ijzerdraad (SOMMERFELDT #088).

• De buitenste hangdraden hebben een hoogte van 19 mm;
• De middelste hangdraden hebben een hoogte van 17 mm en worden in trapeziumvorm Δ aangebracht. De basisbreedte is 5-6 mm;
• De hangdraden over het middelpunt (E1/E2 en F1/F2) worden eveneens in trapeziumvorm Δ aangebracht en kent een hoogte van ca 15-16 mm. De basisbreedte is 10 – 12 mm.

Nadat de lijnen zijn ingekerfd worden fixatiehoutjes aangebracht om het werkstuk (draadwerk) goed op zijn plek te houden. Een methode die zich inmiddels prima heeft bewezen:

Nog even een laatste check op de tekening met een inmiddels bemachtigde TILLIG #85391 of alle berekeningen kloppen (immers zekerheid voor alles!). Zodra alles klaar is wordt de TILLIG Baeseler kreuz met de dubbele ruit op een demo-plankje bevestigd.

Nu breekt het moment aan om de Baeseler bovenleiding Ruit te gaan opbouwen. Zoals de titel al verraadt ‘Profi’: niet alleen vanwege de gebruikte fijne bedrading (0.35 – 0.4 en 0.5 mm verkoperd ijzerdraad van SOMMERFELDT) maar ook vanwege het filigrane bouwwerkje ……………

1. Eerst worden de rijdraden van 0.5 mm in positie gebracht, gevormd en op maat afgeknipt op de lijn A (ca 40 cm);
2. Verbindt C1 via E1 met C2 en C1 via E2 met C2;
3. Vervolgens worden de drie rijdraden aan elkaar gesoldeerd op de punten C1 en C2;
4. De trapeziumvormige hangdraden worden gevormd en gesoldeerd op de aangegeven punten;
5. Herhaal 1 t/m 3 ook voor lijn B en soldeer de rijdraden aan elkaar op de punten D1 en D2;
6. De trapeziumvormige hangdraden worden gevormd en gesoldeerd op de aangegeven punten, met uitzondering van het middelpunt: daar wordt eerst een dwarsverbinding gesoldeerd van 12 mm! gesoldeerd; 
7. Op een later moment wordt een omgekeerde V-vorm gesoldeerd.

De volgende fotoserie zal verder voor zich moeten spreken…….

… vervolgens worden de drie rijdraden aan elkaar gesoldeerd op de punten C1/c2 …

….. dit trapezium voor het middelpunt meet horizontaal 10 mm en diagonaal 15 mm ….

De twee lijnen A en B compleet met ruit worden over elkaar heen gelegd, waarbij het rechtdoor gaande hoofdspoor de onderste rijdraden zijn …..

…. terwijl deze trapeziums de afmetingen 5 mm  en 17 mm hebben ….

…. een complex geheel van rij-, hang- en bovendraden kruisen elkaar op het hart …. 

 

….. 2de prototype Ruiten voor de TILLIG / ROCO Baeseler ….

 

…. en hier ligt ie op de Baeseler. Perfect uitgerekend….

 …… nog een frontaanzicht van 2de prototype…..

 

….. 2de prototype (boven) en definitieve versie (onder) …..

 

…. Zo ziet de definitieve versie van nabij uit.

Dit was het dan wat betreft de Baeseler bovenleiding kruising TILLIG / ROCO. Binnenkort verschijnt een apart blog voor de Baeseler van Märklin. Het definitieve exemplaar gaat zijn weg vinden naar Arjan om hem in te passen in zijn baan. Daarna zal nog een tweede volgen, mogelijk aangepast naar zijn baansituatie.

-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-+-